تاریخچه و تمدن تخته نبرد

بازی تخته نرد یکی از سرگرمی های کهن ایرانی ها و مردم خاورمیانه از حدود 2000 سال پیش تاکنون بوده است که ریشه آن به هندوستان باز می گردد. در بازی تخته نرد باید مهره های خود را در یک گوشه جمع کنید و هرچه زودتر آنها را از بازی خارج کنید.

تاریخچه تخته نرد به کجا باز می گردد؟

قدمت تخته نرد به خاورمیانه و تمدن های بسیار قدیم مانند تمدنهای ایران، روم، مصر و سومر بر می گردد. در هر کدام از این تمدنها بازی های تخته ای زیادی ابداع شده بود اما بازی مانند تخته نرد امروزی که در روم باستان انجام می شده Aleaنام داشته که به معنی "هنر قمار با تاس" بوده و حتی کلادیوس امپراتور روم نیز در مورد بازی تخته نرد نوشته است.
 
بازی تخته نرد خود کپی از بازی Kubeia یونان بود که بعدها این بازی را به نام Tabula تخته میشناختند. قدیمی ترین تخته نردی که تا به حال پیدا شده تخته نردی است که در شهر سوخته سیستان و بلوچستان پیدا شده است، به این دلیل تخته نرد را به ایران نسبت میدهند، در واقع تخته نرد را به اردشیر بنیانگذار سلسله ساسانی (224 سال قبل از میلاد مسیح) نسبت می دهند. به این دلیل به تخته نرد، نردشیر نیز می گویند. (نرد در پارسی قدیم به معنی چوب و کنده چوب بوده است).
 
 

این بازی از طریق ساسانیان به هند و از هندوستان به چین رفت که چینی ها به این بازی Shwa-liu می گویند ( به معنی دو شیش ) معادل انگلیسی تخته نرد نیز backgammon است، در مورد ریشه این کلمه احتمالات زیادی داده اند که محتمل ترین آنها به انگلیسی قدیمی باز می گردد که در آن gammon به معنی بازی بوده و ترجمه این کلمه " بازی پشت" می شود زیرا در قدیم روی هر تخته صفحه شطرنج و در پشت آن تخته نرد قرار داشت.
 

برای انجام بازی تخته نرد به چه چیزی نیاز دارید؟

 

 

به تخته نرد، نردشیر نیز می گویند

 

 
1- زمین بازی
2- 15 مهره سیاه و 15 مهره سفید
3- تاس
4- جام تاس یا تاس ریز
5- تاس دو (داو) یا تاس دوبل
 از جام تاس و تاس دوبل در ایران استفاده کمتری می کنند اما در کشورهای دیگر بیشتر رواج دارد.
 
فلسفه تخت نرد و معنی و مفهوم آن بنا به متن کتاب شطرنج‌نامه (یا گزارش شطرنج و نهش نیو اردشیر)، که عموماً مربوط به باورهای زرتشتی است:
* تخته نرد: کره زمین
* 30 مهره: نشان گر 30 شبانه روز یک ماه
* 24 خانه: نشانگر 24ساعت شبانه روز
* 4 قسمت زمین: 4 فصل سال
* 5دست بازی: 5 وقت یک شبانه روز
* 2 رنگ سیاه و سپید: شب و روز
* هر طرف زمین 12 خانه دارد: 12 ماه سال
* زمین بازی: آسمان
* تاس: ستاره بخت و اقبال
* گردش تاس ها: گردش ایام
* مهره ها: انسان ها
* گردش مهره در زمین: حرکت انسان ها (زندگی )
* برداشتن مهره در پایان هر بازی : مرگ انسان ها

 

اعداد تاس در تخته نرد

 

 

تاسدر تخته نرد معنی ستاره بخت و اقبال را دارد
 
1: یکتایی و خداپرستی
 
2: آسمان و زمین
 
3: پندار نیک؛ گفتار نیک، کردار نیک
 
4: شمال، جنوب، شرق، غرب
 
5: خورشید؛ ماه، ستاره، آتش، رعد
 
6: شش روز آفرینش